Het woordenboek van de Koninklijke Spaanse Academie (RAE) bevat niet de term deculturatie. Het begrip verwijst naar het proces dat het verlies van de culturele identiteit van een individu veroorzaakt terwijl het zich aanpast aan een andere cultuur.
Deculturatie ontstaat dus wanneer een subject of een gemeenschap geleidelijk zijn culturele kenmerken verliest in het kader van zijn aanpassing aan een andere cultuur. Het concept wordt soms verward met andere soortgelijke, zoals acculturatie of enculturatie.
Acculturatie wordt het opnemen in de eigen cultuur van elementen van een ander genoemd. De enculturatie omvat ondertussen de overdracht van culturele kenmerken van de ene cultuur naar de andere. In het geval van deculturatie daarentegen wordt de ene cultuur gereserveerd voor de adoptie van een andere.
Om sommige van deze processen uit te voeren, is het nodig dat twee of meer culturen gedurende langere tijd met elkaar in contact staan. Elke cultuur heeft een bepaalde structuur en bepaalde "zones" waar, vanwege hun kenmerken, versmelting of assimilatie gemakkelijker plaatsvindt.
Gewoonlijk is er een dominante cultuur die via verschillende mechanismen over de andere heerst. Laten we aannemen dat twee naburige steden, die tot verschillende landen behoren, permanent in contact staan buiten de grens die de scheiding van elke natie markeert. In een ervan, met een grotere economische macht, wordt Engels gesproken; in de andere, Spaans. In de stad waar Spaans wordt gesproken, beginnen Engelse termen echter langzaam te worden gebruikt door de invloed van de media en de producten van de ander. De inwoners nemen daarentegen de gebruiken en tradities van hun buren over en laten de hunne achter zich. Men kan zeggen dat er in de Latijnse stad daarom een proces van deculturatie plaatsvindt.
Globalisering is een van de fenomenen waarvan wordt aangenomen dat ze het meest wedden op deculturatie, acculturatie en enculturatie. Een duidelijk voorbeeld hiervan in relatie tot de eerste term die ons bezighoudt, is dat steeds meer in Spanje en in de landen van Zuid-Amerika een traditie als de viering van de Dag van de Doden terzijde wordt geschoven.
Wat er in het bijzonder gebeurt, is dat de jongere generaties het niet vieren zoals ze al tientallen jaren doen. Wat ze nu doen is die datum herdenken met een partij die niets te maken heeft met de gewoonte van hun respectieve landen. En ze kiezen ervoor om voor Halloween te kiezen, waardoor ze zich gewoon verkleden en naar een evenement gaan om een geweldige tijd te hebben met eten en drinken.
Deze gebruiken worden echter nog steeds gehandhaafd dankzij de veelheid aan mensen die hun overledenen blijven eren door bloemen naar de begraafplaats te brengen en niet te dansen in een disco vermomd als een horrorfiguur.
Naast al het bovenstaande kunnen we niet voorbijgaan aan het feit dat in de meeste gevallen deculturatie plaatsvindt als gevolg van een verbod of zelfs een oplegging.
Voorbeelden van dit fenomeen die ons zorgen baren zijn, zoals we door de geschiedenis heen hebben geweten, van het vervangen van de taal die door een ander werd gebruikt tot het volledig aanpassen van de manier van eten en zelfs aankleden.